منو
پلیاورتان (به انگلیسی: Polyurethane) به اختصار PU به دستهای از مواد شیمیایی گفته میشود که از واکنش پلی الها و ایزوسیاناتها بهعنوان مواد اصلی تشکیل دهنده ساخته میشوند.
در واقع، هر دو شکل نوشتاری “پلی اورتان” و “پلییورتان” برای اشاره به یک ماده واحد به کار میروند و تفاوتی ندارند.استفاده از “ی” در کلمه “پلییورتان” بیشتر به تلفظ دقیقتر این کلمه در زبان فارسی نزدیک است و در برخی منابع علمی و فنی استفاده میشود. اما در کاربردهای روزمره و عمومیتر، شکل کوتاهتر “پلی اورتان” نیز بسیار رایج است.بنابراین، هر دو شکل “پلی اورتان” و “پلییورتان” صحیح هستند و به یک ماده اشاره دارند.
پلیاتن یا پلیاتیلن رایجترین پلاستیکی است که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد و معمولاً به اختصار PE نوشته میشود. پلیاتیلن نوعی پلیمر است
چگالی یا دانسیته (به انگلیسی: Density) یک ماده (که به آن جرم حجمی یا جرم ویژه نیز گویند)، جرم آن ماده به ازای حجم واحد است یا به عبارت دیگر جرم یک متر مکعب از یک جسم را گویند و آن را با نماد ρ (رو) نشان میدهند و از رابطه ρ=m/V به دست میآید؛ که ρ چگالی، m جرم جسم، و V حجم جسم است.
گِرانرَوی یا ویسکُزیته (به فرانسوی: Viscosité) عبارت است از مقاومت یک سیال در برابر اعمال تنش برشی. به تعریفی دیگر، مقاومت اصطکاکی یک مایع یا گاز را در برابر شارش یا لغزیدن لایهها، هنگامی که تحت تنش برشی قرار گیرد گِرانرَوی میگویند. نامهای دیگر گرانروی عبارت است از: وُشکسانی (وشک در فارسی به معنی صمغ است)، چسبناکی، ناروانی و لِزْجَت.
در یک سیال جاری (در حال حرکت)، هرچه گرانروی مایعی بیشتر باشد، برای ایجاد تغییر شکل یکسان، به تنش برشی بیشتری نیاز است. بهعنوان مثال گرانروی عسل از گرانروی شیر بسیار بیشتر است.با افزایش دما گرانروی شارههای مایع کاهش مییابد ولی در گازها، قضیه وارون است، البته درصد دگرگونی آن برای شارههای گوناگون متفاوت می باشد.
پلیاستر (به یونانی: Polyester) (کدهای PET یا PES) گونهای از پلیمرها میباشند که دارای گروهای استر میباشند. به عنوان مادهای خاص معمولاً به پلی اتیلن ترفتالیت یا پی ای تی گفته میشود. پلیاسترها شامل مواد شیمیایی حاصل از واکنشهای طبیعی مانند آنچه در کاتین پوسته گیاهان وجود دارد و نیز از سنتزهای پلیمریزاسیون مرحله ای همانند پلی بوتیرت میباشند. پلیاسترهای طبیعی و برخی از پلیاسترهای مصنوعی قابل تجزیه زیستی میباشند، ولی این خاصیت شامل بیشتر پلیاسترهای حاصل از سنتز نمیشود.
پلیاستایرن یا پلیاستیرن یک پلیمر مصنوعی معطر از منومر استایرن (یک مادهٔ پتروشیمیایی) میباشد که به سه نوع معمولی، مقاوم و انبساطی (یونولیت) وجود دارد. این هیدروکربن بلند زنجیر که در آن مراکز متغیر کربنی به گروههای فنیل (نامی که به بنزن حلقهای داده میشود) متصل اند. فرمول شیمیایی پلیاستایرن (n(C8H۸ است. این ماده حاوی مولههای عناصر شیمیایی کربنی و هیدروژن است.
اصطلاح الاستومر (به انگلیسی: Elastomer)، که از ترکیب دو واژه الاستیک و پلیمر به معنای «پلیمر الاستیک» ساخته شدهاست، به دسته خاصی از پلیمرهای خطی اطلاق میشود که هنگام اعمال نیرو، از خود مقدار فوقالعاده زیادی تغییر شکل الاستیک نشان میدهند. بسیاری از آنها میتوانند تا چندین برابر طول اصلی خود کشیده شوند. با از بین رفتن نیروی کششی، تغییر شکل بازیابی میشود و مواد به سرعت به شکل اولیه خود بازمیگردند.در حقیقت اما رفتار الاستومرها کاملا مانند فنر نیست. و ممکن است در فشار مقداری تغییر شکل ویسکوز ایجاد کنند. زمانیکه نیرو برداشته شود فنرها به حالت اول خود بازمیگردند اما این تغییر شکل ویسکوز بازیابی نمیشود، و مقداری تغییر شکل دائم در الاستومر ها ایجاد میشود.
(به انگلیسی: Isocyanate) دستهای از ترکیبات آلی با فرمول عمومی –N=C=O است.ترکیباتی که شامل دو گروه عاملی ایزوسیانات است،به دی ایزوسیانات معروف هستند.این مواد در واکنش با پلی ال ها دستهای از مواد پلیمری به نام پلیاورتان را می سازند.
گرمانَرم یا ترموپلاستیک (thermoplastic)، ویژگی نوعی پلاستیک است که هنگام گرما دیدن نرم میشود و پس از سرد شدن سفت میشود و میتوان این فرایند را بارها تکرار کرد بدون آنکه تغییر چشمگیری در خواص آن ایجاد شود
قالب گیری تزریقی:
قالبگیری تزریقی (به انگلیسی: Injection moulding) گونهای فرایند تولید قطعه است که در آن مواد مذاب تحت فشار بهداخل قالب، تزریق میشوند این سامانه بر خلاف سامانه ریژه که مذاب تحت نیروی وزن خود به داخل قالب میرود، امکانات تولید قطعات محکم و بدون مک (Pinhole) میباشد. قالبگیری تزریقی بهترین راه تولید یک محصول پلاستیکی میباشد.
افزودنی های ضد الکتریسیته ساکن مواد شیمیایی ای هستند که تجمع الکتریسیته ساکن در مواد پلاستیکی را به حداقل می رسانند. در فرایند تولید پلاستیک از مواد آنتی استاتیک (مستربچ آنتی استاتیک) استفاده می شود تا از ایجاد الکتریسته ساکن جلوگیری شود.
آبکافت یا هیدرولیز، نوعی واکنش شیمیائی است که ضمن آن آب نسبت به یک ماده دیگر واکنش نشان داده، آن را شکافته ویک یا چند ماده جدید کاملاً مستقل از ماده اصلی تولید میکند.
نانوفناوری یا نانوتکنولوژی (به انگلیسی: Nanotechnology) به استفاده از مواد در ابعاد اتمی، مولکولی و فرامولکولی در کاربردهای صنعتی گفته میشود. اولین توصیف گسترده از نانوتکنولوژی، «اهداف فناورانه خاص برای دستکاری دقیق اتمها و مولکولها برای ساخت محصولاتی با ابعاد میکرو (۱۰-۶) بوده » که اکنون به عنوان نانوتکنولوژی مولکولی شناخته میشود.
در صورتی که فاز پراکنده مورد استفاده در کامپوزیت نانو ذره باشد، مادهٔ ترکیبی، نانو کامپوزیت خواهد بود. انواع نانو کامپوزیتها شامل: نانو کامپوزیتهای پایه پلیمری، نانو کامپوزیتهای پایه سرامیکی و نانو کامپوزیتهای پایه فلزی میباشند.
فوم سرد مبل، که به آن مموری فوم نیز گفته میشود یکی از انواع فوم مبل میباشد که در صنایع تشک و کالای خواب، مبلمان و دکوراسیون کاربرد دارد. این نوع فوم در مجاورت حرارت غیر مستقیم و دمای پایین تولید شده و به همین دلیل طول عمر بالایی دارد.
(فومهای نرم پلی یورتان) نحوه تولید فوم گرم به این صورت است که باید در دمای بالای و با حرارت مستقیم پخته شود. خاصیت اصلی فوم گرم سفت بودن آن است که به مرور زمان نرم تر خواهد شد.
سیانات(به انگلیسی: Cyanate) یک آنیون با فرمول شیمیایی [OCN]− یا [NCO]− است که در محیط آبی به عنوان یک باز عمل کرده و تولید ایزوسیانیک اسید میکند.
عایق پلی ایزوسیانورات که با اختصار PIR شناخته می شود، از جمله عایق های سلولی بسته و صلب بوده و از جمله عایق های سرد محسوب می شود. عایق پلی ایزوسیانورات در خانواده عایق های پلی یورتان بوده و مواد تشکیل دهنده، مشخصات و کاربردهای مشترک زیادی با هم دارند. در واقع از منظر عایق کاری، پلی ایزوسیانورات نوعی بهبود در تکنولوژی پلی یورتان محسوب می شود و از نظر عایق بودن، خواص بهتری دارد اما دامنه کاربری وسیع پلی یورتان را نداشته و تنها در صنعت عایق از آن استفاده می شود.
نیتریل ترکیبی شیمیایی است که دارای گروه عاملی -C≡N هستند. در این ترکیب کربن با نیتروژن پیوند سهگانه دارد و این عامل از سوی کربن به اتمهای دیگر وصل میشود. در شیمی از پیشوند سیانو برای این ترکیبها استفاده میشود و به یون منفی CN− سیانید گویند.
زیلن سیانول (به انگلیسی: Xylene cyanol) با فرمول شیمیایی C۲۵H۲۷N۲NaO۶S۲ یک ترکیب شیمیایی است. که جرم مولی آن ۵۳۸٫۶۱ g/mol میباشد.این ترکیب یک رنگدانه آبی رنگ است که به طور گسترده در آزمایشگاه ها برای ردیابی پروتئین ها و سایر مولکول ها در ژل الکتروفورز استفاده می شود.
ولکانش یا ولکانیزاسیون (فرانسوی: Vulcanisation) یک فرایند شیمیایی است که در آن لاستیک طبیعی یا بسپارهای مشابه، با افزوده شدن گوگرد یا بهبوددهنده و شتابدهنده، به مواد پایدار تبدیل میشوند. این افزودنیها، بسپار را به شکل اتصال عرضی با زنجیرهٔ بسپار درمیآورند.مواد ولکانیده دارای چسبناکی کمتر و خواص مکانیکی قابل توجهتری هستند.
ساده ترین انواع پلیمرها ، هموپلیمرها هستند که از زنجیره های پلیمری متشکل از واحدهای تکراری منفرد تشکیل شدهاند. بدین معنی که اگر A یک واحد تکراری باشد، یک زنجیره هموپلیمری ، ترتیبی به صورت ……AAAAAAAA…… در زنجیره مولکولی پلیمر خواهد داشت
کوپلیمر، پلیمری است که از 2 نوع مونومر یا بیشتر ساخته شده است. به فرایندی که در آن کوپلیمر تشکیل می شود نیز کوپلیمریزاسیون گویند. کوپلیمر به منظور اصلاح بعضی خواص یک پلاستیک خاص صورت می گیرد و درمقابل هموپلیمر قرار دارد که تنها از یک نوع مونومر تشکیل شده است.
پلی اوره ( در لفظ انگلیسی : Polyurea) نوعی پوشش با مقاومت شیمیایی و فیزیکی بالا در جهان می باشد. این ماده الاستومری است که از پلیمریزاسیون مرحله به مرحله حاصل می شود و شامل ترکیب یک رزین مصنوعی و مواد واکنش دهنده ایزوسیانات است.
تولوئن دی ایزوسیانات (TDI) در تولید پلی یورتان ها، عمدتاً برای کاربردهای فوم انعطاف پذیر از جمله ملافه و مبلمان، زیر فرش و همچنین کاربردهای بسته بندی استفاده می شود. TDI همچنین در ساخت پوششها، درزگیرها، چسبها و الاستومرها استفاده میشود.
متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات، یک دی ایزوسیانات آروماتیک با جرم مولکولی 250.25g/mol و فرمول مولکولی C۱۵H۱۰N۲O۲ است، بوی بسیار تندی دارد، در دمای اتاق به شکل کریستالهای سفید رنگ است و بعد از ذوب شدن به مایعی بی رنگ و شفاف تبدیل میشود.سه ایزومر مشترک هستند که بر اساس موقعیت گروه های ایزوسیانات در اطراف حلقه ها متفاوت هستند: 2,2′-MDI, 2,4′-MDI و 4,4′-MDI. ایزومر 4,4 بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین به عنوان دی ایزوسیانات 4,4′-دی فنیل متان نیز شناخته می شود. این ایزومر با نام Pure MDI نیز شناخته می شود. MDI در ساخت پلی اورتان با پلی ال ها واکنش می دهد.
ارتوتیک ها (Orthotics) وسایل حفاظت کننده ای هستند که برای اصلاح عملکرد پا استفاده می شوند و برای درمان، اصلاح و مراقبت از اختلالات بیومکانیکی مختلف پا طراحی شده اند.موثرترین ارتوتیک ها وسایلی هستند که مخصوص خود بیمار ساخته می شوند تا نیازهای خاص او را برآورده کنند.
یک ماده مصنوعی است که از ترکیب پلی استر و پلی اورتان ساخته شده است. و به دلیل دوام، مقاومت در برابر لکه و نرمی آن شناخته شده است و آن را به گزینه ای محبوب برای لوازم داخلی و پوشش مبلمان تبدیل کرده است.
نوعی پلی یورتان است که به جای فرمول مبتنی بر حلال با فرمول پایه آب ساخته می شود. این به دلیل انتشار کم VOC و سازگاری با محیط زیست شناخته شده است که آن را به انتخابی محبوب برای تولید مبلمان دوستدار محیط زیست تبدیل می کند.
سیلیکون یک پلیمر مصنوعی است که از دو عنصر اصلی سیلیکون و اکسیژن ساخته شده است. اتمهای سیلیکون و اکسیژن به صورت زنجیرهای به هم متصل میشوند و واحدهای تکرار شوندهای به نام سیلوکسان (siloxane) را تشکیل میدهند. در این زنجیرهها، هر اتم سیلیکون با چهار اتم اکسیژن پیوند دارد.
علاوه بر سیلیکون و اکسیژن، ممکن است عناصر دیگری نیز در ساختار سیلیکون وجود داشته باشند، مانند کربن، هیدروژن، فلور و نیتروژن. این عناصر در زنجیرههای سیلوکسان به صورت گروههای جانبی قرار میگیرند و خواص سیلیکون را تحت تأثیر قرار میدهند.
سیلیکون یک ماده بسیار متنوع است و کاربردهای فراوانی دارد و ماده ای ایمن و غیرسمی است و به همین دلیل در بسیاری از کاربردهای صنعتی و پزشکی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده دارای مقاومت های عایقی حرارتی ،آبی ،سایشی و شیمیایی است.